In gesprek met

Erik scherder

Erik Scherder is een bijzonder hoogleraar. Hij weet alles over de hersenen, bewegen en gezond leven. Natasja van Team SAM en haar coach Marita Nijhoff vragen hem van alles over dromen en slapen.

Er zijn fijne dromen, maar ook minder fijne dromen. Hoe komen die ‘s nachts in je hoofd?

Dromen zijn heel belangrijk voor de slaap. De emoties die je overdag hebt, worden ’s nachts in jouw dromen verwerkt. Bepaalde gedeeltes van de hersenen zijn ‘s nachts minder actief. Daarom droom je soms de gekste dingen.

Hoe kan het dat je soms dingen over vroeger droomt?

Een bepaald gebied aan de binnenkant van de hersenen heet de hippocampus. Dit gebied speelt een belangrijke rol bij je geheugen en dus ook bij je herinneringen. De hippocampus is tijdens het slapen heel actief. Hij zorgt ervoor dat de dingen die jij overdag hebt geleerd, in de nacht worden opgeslagen. Omdat de hippocampus tijdens de slaap heel actief is, kunnen herinneringen uit het verleden ’s nachts naar boven komen.

Als je bang bent om nare dromen te krijgen, kun je dan iets doen zodat je niet vervelend droomt?

In de lichtste droomfase, tussen waken en slapen, kun je nog wel een klein beetje jouw droom sturen. Maar als je helemaal diep in een droom zit, kun je er niet makkelijk uit stappen.

Droomt iedereen?

Ja, iedereen droomt! Het is wel zo dat je heel veel dromen niet meer weet als je wakker wordt. Je slaapt niet altijd even diep. Alleen als je wakker wordt uit een diepe slaap, dan weet je je droom nog. Anders niet.

Zijn dagdromen ook dromen?

Nee, bij dagdromen mijmer je wat weg, je denkt aan leuke dingen. Je staart wat voor je uit.

Tip van Erik

Eet veel groenten en fruit. En beweeg elke dag minimaal een half uur. Dat is gezond voor je lichaam en je hersenen!

Als je ’s nachts naar gedroomd hebt, hoe kan het dan dat je daar overdag nog last van hebt?

Als je ’s morgens wakker wordt en je weet dat je naar gedroomd hebt, dan ben je dus wakker geworden in een REM-periode. Alles waar veel emotie bij zit onthoud je beter. Dat komt omdat in je hersenen, vlak bij de hippocampus, de amandelkern ligt. Die amandelkern speelt een grote rol bij angst en diepe emoties. De hippocampus en de amandelkern werken samen. Als je erge dingen hebt meegemaakt met veel angst en emotie, zijn die diep in de amandelkern ingegroefd. Alle dingen die je voor het eerst meemaakt in je leven brengen veel emotie met zich mee. En alle gebeurtenissen met veel emoties blijven veel beter in je geheugen staan. Die kun je je veel beter herinneren. Eigenlijk kun je er dus niets aan doen dat je een nare droom onthoudt en er overdag een naar gevoel van overhoudt. Het is met herinneringen wel zo dat ze in de loop van de tijd worden overschreven. Dus je schrijft er overheen met nieuwe dingen en leuke herinneringen. Dan vervaagt de nare herinnering langzamerhand wel. Bij dingen die je voor het eerst meemaakt heb je dus vaak een diepe emotie. En die gebeurtenis herinner je je dan altijd. Zoals bijvoorbeeld je eerste kus. Erik: "Herinner jij je je eerste kus nog Natasja?" Natasja: "Joa..." Erik: "Dat was niet met een knappe politieagent maar je weet hem nog wel?"

Als je veel droomt word je ‘s morgens soms heel erg moe wakker. Hoe kan dat?

Dat komt omdat je tijdens het dromen ook energie verbruikt. Maar dat is eigenlijk vaker meer een gevoel dan dat het echt zo is. ’s Nachts doe je in principe de opslag van nieuwe energie. Daarom is slapen juist zo belangrijk voor je. Het kan zijn dat je door het dromen vaker wakker bent geworden. Of dat je slechter bent ingeslapen. Dan is je energievoorraad dus minder groot de volgende dag en kun je ’s morgens moe wakker worden. Als je de droom de volgende dag nog weet ben je dus in de REM-periode wakker geworden. En juist de REM-periode is belangrijk voor de aanmaak van energie. En als je halverwege de nacht in een REM-periode wakker wordt van een nare droom, kost het soms weer tijd om in te slapen. Dan heb je die nacht al met al dus gewoon minder lang geslapen en dan kun je de volgende morgen nog moe zijn als je wakker wordt.

Marita: Wat is uw lievelingseten?

Erik: "Ik ben een hele matige man. Biefstuk met friet vind ik heerlijk. Ik ben nu 69 en werk nog fulltime bij de Vrije Universiteit. Daar ben ik heel dankbaar voor. Ik geef nog alle lessen en colleges. Ik heb een belangrijke missie. En dat is dat de mensen meer moeten bewegen gezien de corona-periode waar we nu in zitten."

Marita: Is een half uur sporten per dag voldoende?

Erik: "Ja, aan één stuk. Dus is een ommetje is ideaal. Ofschoon het pas bij 20 minuten telt maar eigenlijk liever een half uur. Dat zou al fantastisch zijn. Dan kom je op 210 minuten per week. Maar als je kijkt naar de WHO (World Health Organization), die geeft 200 minuten als minimum. Anders wordt ons afweersysteem tegen virussen nog zwakker. Liever 200 tot 400 minuten zeggen ze nu. Dat is omgerekend een uurtje per dag. Je kunt bijvoorbeeld ook lopend vergaderen. Wees creatief."

Natasja: "Heel erg bedankt voor dit interview. Ik vond het fijn om u te leren kennen. Mijn dag kan niet meer stuk." Erik: "Graag gedaan Natasja. Ik vond het ook leuk om jou ontmoet te hebben. En ik zie toch in jouw oogopslag dat je naast die knappe politieagent toch ook wel een warm gevoel hebt gekregen voor die oude professor." Natasja: "Zeker!"

Heeft u nog goede slaaptips?

Beter niet doen voor het slapen gaan:

  • Televisie kijken
  • Sporten
  • Op je mobiel of computer
  • Alcohol

Goed om te doen voor het slapen gaan:

  • Luister rustige muziek
  • Blijf niet uren in bed woelen, ga even uit bed
  • Drink een kopje thee of warme melk
  • Lees wat in een boek